W obrębie układu pokarmowego może się rozwinąć bardzo wiele schorzeń będących przyczynami niespecyficznych objawów. Właśnie dlatego podstawą pracy gastrologa jest dokładna diagnostyka. Często dopiero na podstawie szeregu badań obrazowych lub endoskopowych specjalista może dokonać trafnego rozpoznania i opracować odpowiedni plan terapii.
Kiedy warto się udać do gastrologa?
Jeśli pacjent nie jest w stanie zidentyfikować źródła swoich dolegliwości, najczęściej zgłasza się do lekarza POZ. W większości przypadków taką ścieżkę wymusza zresztą polski system opieki zdrowotnej – na konsultację u gastrologa refundowaną ze środków publicznych można się dostać tylko ze skierowaniem, zwykle od lekarza rodzinnego. Terminy takich wizyt są niestety odległe, a czas może mieć ogromne znaczenie w przypadku dolegliwości ze strony jelit czy objawów chorób żołądkowych. Aby skrócić czas oczekiwania, można skorzystać z oferty prywatnej placówki, takiej jak wielospecjalistyczna poradnia Multimedyk w Łodzi.
Jakie objawy wymagają konsultacji gastrologicznej? Są to między innymi:
- przewlekłe bóle brzucha,
- niezamierzona, zwłaszcza gwałtowna utrata masy ciała,
- problemy z przełykaniem,
- zarzucanie treści pokarmowej i pieczenie w przełyku i języka,
- częste nudności i wymioty,
- nadmierne odbijanie, wzdęcia lub gazy,
- uporczywe zaparcia lub biegunki,
- zmieniony wygląd stolca,
- krwawienia z przewodu pokarmowego.
O ile odpowiedź na pytanie, czy refluks wymaga wizyty u gastrologa, wydaje się oczywista (tak, wymaga), czujność pacjenta powinny wzbudzać także niektóre symptomy na pozór niedotyczące układu pokarmowego. Należą do nich na przykład zażółcenie skóry i białkówek oczu, które może świadczyć o schorzeniu wątroby i dróg żółciowych.
Jak wygląda konsultacja u gastrologa?
Pierwszakonsultacja u gastrologa zwykle nie wymaga szczególnego przygotowania, ale warto zabrać ze sobą dotychczasową dokumentację medyczną i listę zażywanych na stałe leków. Te kwestie będą interesować specjalistę podczas pierwszego etapu wizyty, jakim jest badanie podmiotowe. Lekarz pyta pacjenta o charakter jego dolegliwości, a także o dietę, styl życia i choroby występujące w rodzinie.
Jakie badania wykonuje gastrolog? Po przeprowadzeniu wywiadu specjalista przystępuje do badania fizykalnego, które najczęściej obejmuje badanie palpacyjne brzucha, a niekiedy też (w zależności od zgłaszanych objawów) podstawowe badania odbytu i odbytnicy. W nowoczesnych gabinetach zwykle znajduje się aparat USG, więc gastrolog może od razu wykonać badanie obrazowe jamy brzusznej. W niektórych przypadkach już na tym etapie diagnostyki lekarz jest w stanie dokonać trafnego rozpoznania i zalecić pacjentowi odpowiednią terapię. Często jednak kieruje go na dalsze badania służące potwierdzeniu wstępnej diagnozy i wykluczeniu schorzeń, które mogą mieć podobne objawy.
Gastroskopia – na czym polega i kiedy się ją robi?
Współczesnagastrologia bazuje przede wszystkim na badaniach endoskopowych, z których najczęściej wykonywanymi są gastroskopia i kolonoskopia. Polegają na wprowadzeniu do przewodu pokarmowego cienkiej sondy wyposażonej w kamerę i źródło światła, co umożliwia dokładne przyjrzenie się wnętrzu badanych narządów. Z nieco innych technologii korzysta się w badaniach endoskopowych (takich jak endoskopia kapsułkowa czy enteroskopia) najtrudniej dostępnego jelita cienkiego.
Na czym polega gastroskopia? To badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, które wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów dotyczących przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Wskazaniem może być na przykład refluks żołądkowo-przełykowy, ale gastroskopię wykonuje się też w diagnostyce celiakii i w ramach profilaktyki chorób nowotworowych. Na badanie pacjent musi się zgłosić na czczo. Gastroskopia jest niebolesna, ale dość nieprzyjemna, więc zwykle wykonuje się ją w miejscowym znieczuleniu. Trwa około 15 minut, podczas których lekarz stopniowo wprowadza endoskop przez nos lub usta w stronę dwunastnicy pacjenta. Badany leży w tym czasie na boku i jest wskazane, by starał się rozluźnić.
Jak wygląda kolonoskopia i jak się do niej przygotować?
Innym podobnym do gastroskopii badaniem jest kolonoskopia, której celem jest przyjrzenie się całości jelita grubego. W tym przypadku endoskop wprowadzany jest przez odbyt. Jak się przygotować do kolonoskopii? Oczyszczenie jelita grubego ze złogów kałowych wymaga około 48 godzin, w ciągu których pacjent musi stosować dietę ubogoresztkową oraz specjalne preparaty przeczyszczające. Podobnie jak gastroskopia kolonoskopia może się wiązać z nieprzyjemnymi doznaniami, a nawet bólem, więc najczęściej przeprowadza się ją w znieczuleniu. Badanie służy przede wszystkim profilaktyce raka jelita grubego, ale wykonuje się je też na przykład przy podejrzeniu choroby Leśniowskiego-Crohna albo w przypadku nasilonych biegunek o niejasnej przyczynie.
Gastroskopia i kolonoskopia są ważnymi badaniami obrazowymi, a także umożliwiają jednoczesne pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz wykonanie niektórych zabiegów – na przykład polipektomii (usuwania polipów).
Jakie inne badania może zlecić gastrolog?
W diagnostyce gastrologicznej pomaga także wiele badań laboratoryjnych, wykonywanych najczęściej na podstawie próbek krwi lub kału, choć przeprowadza się także badania próbek wydychanego powietrza (można wykonać w ten sposób test na SIBO albo na obecność helicobacter pylori). Takie zlecane przez gastrologa badania pozwalają m.in. na:
- ocenę pracy poszczególnych narządów (na przykład wątroby, trzustki),
- wykrycie infekcji bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych lub pasożytniczych,
- rozpoznanie nietolerancji pokarmowych.
Gastrolog może też skierować pacjenta na dodatkowe badania obrazowe – na przykład RTG lub rezonans magnetyczny jamy brzusznej. Takie procedury często są uzupełnieniem badań endoskopowych, ponieważ pozwalają na ocenę wielkości czy położenia określonych struktur. Niektóre problemy dotyczące układu pokarmowego wymagają leczenia interdyscyplinarnego. Właśnie dlatego – w zależności od tego, jakie choroby diagnozuje gastrolog – pacjent może otrzymać skierowanie do endokrynologa, onkologa czy dietetyka.
Podobne wpisy